Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây bơ

Đã đến lúc chúng ta khẳng định vị thế của cây bơ ở Tây Nguyên cũng như một số vùng tiềm năng khác để phát huy lên mức cao nhất.

Những lưu ý

1. Do bơ có hai nhóm ra hoa, nhóm A và nhóm B, nên khi trồng bơ phải lưu ý:

Nhà vườn phải biết giống mình định trồng thuộc nhóm hoa nào, để còn phối hợp với nhóm hoa khác để có sự thụ phấn tốt, nhớ có đủ nhóm hoa A và nhóm hoa B, trừ khi chắc chắn là chung quanh đã có đủ ong để thụ phấn bổ sung.

Nhóm hoa A: Có các giống như Hass, Lamb Hass, Hass – Carmen, Gem, Pinkerton, Wurth, Reed… 

Nhóm hoa B: Có Fuerte, Shepard, Zutano, Booth, Sharwin.       

2.  Lưu ý thứ hai, phải trồng bơ trên đất thoát thủy tốt nhằm hạn chế bệnh xì mủ.

3.  Lưu ý thứ ba, trồng trên mô cao 30-40 cm (dù là đất đồi, để đảm bảo thoát thủy tốt, không bị thối cổ rễ vào đầu mùa mưa).

4.  Lưu ý khi đặt cây xuống đất, phải đặt chỗ cao (không chôn sâu xuống đất), mặt đất của bầu cây giống lúc trồng phải bằng với đất của mặt mô). Điều này, bà con Tây nguyên mình hiện làm khác với thực hành trên thế giới.

5.  Lúc mới trồng, nên tưới thêm phân sinh học (như Tricoderma, phân cá, mật mía, ủ 20 ngày, rồi pha loãng xịt hay tưới gốc) nhằm thúc cây ra rễ nhanh, tạo bộ rễ khỏe mạnh. 

6.  Khi cây mới trồng vừa phục hồi, nên nhanh chóng bón NPK + TE, Yara, khoảng 10 gr/gốc, vài ba tháng bón một lần, kết hợp với phòng trị sâu, bệnh. Đến khi cây lớn 1 tuổi, tăng dần lượng phân bón lên 20 gr/gốc một lần.   

7.  Lưu ý, tưới thuốc Agriphos theo hệ thống tưới vào đầu mùa mưa tháng 5 để tăng sức đề kháng cho cây chống lại bệnh xì mủ. Sau đó, hai tháng lặp lại, và lặp lại lần thứ ba sau hai tháng. Tuy vậy, vẫn phải quan sát gốc cây cẩn thận, nếu thấy cây bị xì mủ thì phải trị bệnh liền bằng thuốc hóa học như Mataxyl, Ridomil, Aliette, Agriphos.   

8. Do cây bơ ra đọt cùng lúc với trái non đang phát triển, nên không bón phân N và P lúc cây đang trổ bông và lúc trái non mới vừa đậu. Chỉ bón N trước khi trổ và sau khi trái đã đậu (Bảng qui trình chăm sóc bơ được tóm tắt ở sách Avocado Information Kit, Agrilink Series, 2001).

9. Không xịt thuốc trừ nấm gốc đồng khi cây đang trổ hoa, nhưng sau khi trái đã đậu, sử đúng thuốc gốc đồng với khoảng cách 28 ngày nếu trời nắng, và 14 ngày nếu trời mưa.

10. Bơ có nhu cầu nước cao lúc trỗ, đậu trái, và lúc trái phát triển.

11. Ở nước ngoài, họ khuyến cáo xịt Bo nhiều lần: Trước trỗ, trong lúc trỗ và cho đến gần thu hoạch, tất cả 10 lần, mỗi lần cách nhau một tháng.

Bảo vệ thực vật

– Sâu hại chính: Ở nước ta có các sâu hại như sâu đục thân, bọ ăn lá non, sâu xanh (lá non), bọ xít (đục trái), bọ xít muỗi (gây chết đọt non), bọ trĩ (ăn bông), rệp sáp (chết đọt)…

– Bệnh hại chính: Các bệnh chính như xì mủ thân, thối cổ rễ do nấm Phytophthora, bệnh thán thư (Anthracnose do nấm Colletotrichum) trên trái, bệnh đốm lá Cercospora, và bệnh hóa nâu phần gỗ bên trong nối tiếp giáp giữa gốc ghép và mắt ghép… 

Do việc chống chịu với bệnh xì mủ là việc quan trọng của ngành trồng bơ bền vững, tôi cho rằng cần có đề tài chọn tạo giống gốc ghép bơ kháng bệnh xì mủ thân do nấm Phytophthora gây ra, hoặc có chương trình nhập gốc ghép kháng bệnh này sớm để phát triển bơ bền vững.

Thu hoạch

Vì sao ở các nước tiên tiến, không có việc mua bơ về gặp không bao giờ chín, như thường gặp ở Việt Nam? 

Do ở các nước tiên tiến, người nông dân đều làm một thử nghiệm nhỏ trước khi quyết định đã đến lúc thu hoạch hay chưa, đó là thử nghiệm kiểm tra độ dầu bằng phương pháp sấy thịt quả đến khi tổng lượng chất khô (TDM) không còn giảm nữa thì đó là lúc thu hoạch.

Lúc này bơ đã chín sinh lý, sẽ được thu hái, vận chuyển vào nhà đóng gói, rửa, đóng thùng, rồi được tồn trữ trong kho mát đến được một tháng. Kỹ thuật tồn trữ và các chỉ số như nhiệt độ, ẩm độ kho mát đều đã được công bố rộng rãi cho các giống hiện nay như: Hass, Shepard, Reed, Pinkerton,Wurtz, Sharwil (Fruit Trop, số 251, 2017, trang 102-104).    

Bài viết liên quan